- Ζωσιμάς
- I
Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.1. Ζ. ο όσιος. Ασκήτεψε στη μονή του Ιωάννη του Προδρόμου και μετά στην έρημο του Ιορδάνη, όπου έθαψε τη Μαρία την Αιγυπτία. Η μνήμη του τιμάται στις 4 Απριλίου.2. Ζ. ο όσιος. Ασκήτεψε στην έρημο. Η μνήμη του τιμάται στις 24 Ιανουαρίου.IIΕπώνυμο οικογένειας εθνικών ευεργετών από την Ήπειρο. Πρόκειται για έξι αδέλφια, γιους του εμπόρου Παναγιώτη (ή Παύλου) Ζ.: Ιωάννης (1752-1771), Αναστάσιος (1754-1819), Νικόλαος (1758-1842), Θεοδόσιος (1760-1793), Ζώης (1764-1828) και Μιχαήλ (1766-1809). Γεννήθηκαν στα Ιωάννινα και πολύ νέοι συνεταιρίστηκαν και συνέχισαν τις εμπορικές επιχειρήσεις του πατέρα τους. Οι Νικόλαος, Θεοδόσιος και Μιχαήλ εγκαταστάθηκαν γύρω στα 1785 στο Λιβόρνο της Ιταλίας, ενώ οι υπόλοιποι τρεις στη Νίζνα της Ρωσίας και αργότερα στη Μόσχα. Το εμπόριο που οργάνωσαν ανάμεσα στις δύο αυτές χώρες τούς απέφερε τεράστια κέρδη, τα οποία, κατά κοινή συμφωνία, διέθεταν σε κοινωφελή έργα. Το 1793 μάλιστα, οι τέσσερις αδελφοί (οι άλλοι δύο είχαν πεθάνει) αποφάσισαν να μείνουν άγαμοι, ώστε η κολοσσιαία περιουσία τους να διατεθεί ακέραια υπέρ του Γένους. Έτσι, εκτός από τις γενναίες χορηγίες για την ίδρυση ρωσικών εκπαιδευτικών και επιστημονικών ιδρυμάτων, οι αδελφοί Ζ. δαπάνησαν μεγάλα χρηματικά ποσά και για την ίδρυση σχολείων, ορφανοτροφείων και πτωχοκομείων στην Ήπειρο, για την ανέγερση ναών και την προικοδότηση φτωχών κοριτσιών. Ανέλαβαν, επίσης, τις δαπάνες έκδοσης έργων του Ευγένιου Βούλγαρη, του Νικηφόρου Θεοτόκη και της σειράς των αρχαίων συγγραφέων, που με τον γενικό τίτλο Ελληνική βιβλιοθήκη εξέδιδε ο Κοραής. Οι Ζ. διένειμαν δωρεάν χιλιάδες τόμους από τα έργα αυτά σε όλα τα ελληνικά σχολεία της Ανατολής. Ιδιαίτερα πρέπει να μνημονευθεί η Ζωσιμαία Σχολή που ιδρύθηκε το 1828 στα Ιωάννινα και σύντομα αναδείχθηκε στο σπουδαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα της ηπειρωτικής πρωτεύουσας κατά τον 19o αι. Στο σημερινό κτίριο της σχολής, που ανεγέρθηκε το 1904 από το κληροδότημα των Ζ., στεγάστηκαν το 1964 τα πρώτα τμήματα του νεοσύστατου τότε πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Dictionary of Greek. 2013.